یکی از استادان اقتصاد دانشگاه ویرجینیا معتقد است که نوآوریهای فناوری اطلاعات فرصتی استثنایی برای افراد بسیار با استعداد، با پشتکار و وظیفهشناس پدید آوردهاند تا خود را در گروه کوچک پردرآمدهای جامعه قرار دهند، اما بیم آن میرود که مابقی ۹۰-۸۵ درصد افراد معمولی جامعه نتوانند از این اقتصاد مدرن سهم چندانی ببرند. در گذشته شاهد بودیم که صنعتی شدن موجب از دست رفتن مهارتها شد، گروه کوچک صنعتگران درجه یک، جای خود را به تعداد زیادی از کارگران کممهارت دادند که در کارخانهها با هزینههای کمتر به تولید حجم زیادی از کالاهای مشابه میپرداختند.
پیشرفتهای انجام شده در بخش آموزش و درمان در آیندهای نه چندان دور باعث کاهش درآمد اقشاری چون استادان دانشگاه یا پزشکان متخصص می شود و در مقابل، مشاغل جدیدی پدید خواهند آمد که افرادی چون یک آموزگار ساده یا یک پرستار با استفاده از ابزارهای تکنولوژیک، آنچه را امروزه متخصصان گرانقیمت انجام میدهند، جایگزین كنند. نباید فراموش کرد که حتی انجام چنین وظایفی نیز به مهارتهای خاص خود و گذراندن دورههای آموزشی نیاز خواهند داشت و در نتیجه همچنان برای تمامی افراد فرصت کافی به وجود نخواهد آمد. مانند تمام حرفههای دیگر، تردیدی نیست که معلمان و پرستارانی که بهتر از سایرین عمل میکنند و به مشتریان بیشتری خدمات رسانی میكنند، از دیگران پیشی خواهند گرفت.
توسعه سریع آموزشهای آنلاین و خدمات درمانی سیار و از راه دور میتواند این تجارت را در مسیر جدیدی و بر سر راه کشورهای در حال توسعهای چون هند و چین قرار دهد. میتوان روزی را تصور کرد که پزشکانی در این کشور به بررسی جواب آزمایشها یا علائم سلامتی بیمارانی بپردازند که در کشوری دیگر هستند یا اساتیدی که برگه امتحانات دانشجویان را از هر کجای دنیا تصحیح میکنند. افرادی که در حال حاضر مشاغلی پردرآمد دارند ممکن است با خطر کاهش درآمد یا حتی از دست دادن کل آن رو به رو شوند.
اثرات « اقتصاد اشتراکی » بر تمام اقشار جامعه یکسان نیستند. رانندگان و کارمندان هتلهایی که در نتیجه این تحولات شغل خود را از دست میدهند و معمولا در زمره افراد کممهارت و کم درآمد
جامعه قرار میگیرند، بیشتر صدمه خواهند دید. خدمات آنلاین برای ایجاد فرصتهای شغلی، مثلا برای کارمندان بیکار شده هتل، میتواند آنها را به سمت خدماتی چون تمیز کردن منازلی که در سایت ایربیانبی (airbnb) اجاره داده میشوند، ببرد. مشاغلی چون عمدهفروشی یا خردهفروشی بیشتر و بیشتر به سمت اتوماتیک شدن میروند. حجم زیاد نیروی کار موجود در جوامع، مجبور به رقابت برای مشاغلی خواهد بود که هنوز روباتها از پس آن برنمیآیند، بهعنوان مثال نگهداری از کودکان، و از آنجا که تقاضا برای این مشاغل بسیار بالا است، طبیعی است که دستمزد آن کاهش بیابد.
برای بسیاری از عامه مردم، تنها دستاورد عمده اقتصاد تکنولوژی کاهش قیمت برخی کالاها بوده است. شاید روزی برسد که فناوری اطلاعات باعث بهوجود آمدن مشاغلی شود که امروز حتی نمیتوانیم تصورشان را بکنیم یا بهرهوری کارکنان کممهارت را به شیوهای کاملا بدیع افزایش دهد. اما اکنون آنچه مسلم است این است که بر خلاف فرصتهایی که مزایای این تکنولوژی برای گروه کوچکی پدید آوردهاند، نسل بزرگی از کارکنان در گوشه و کنار جهان با خطر جدی بیکاری رو به رو هستند و دولتها در مواجهه با این مساله به سختی به چالش کشیده خواهند شد.
فرصتهای شغلی جدید و افزایش خوداشتغالی، شاید تا حدودی بتواند تاثیرات مخرب انقلاب تکنولوژیک را در بحث بازار کار جبران کند، اما بعید به نظر میرسد که بتواند تمامی اثرات تلخ آن را شیرین كند.
منبع : سایت عصر ایران
تدوین : مجتبی یعقوبی