برای این که بتوانیم آنچه به تازگی یاد گرفته‌ایم را در حافظه بلندمدت خود جای دهیم آن‌ها باید تکرار، تفکیک و تثبیت شوند و با شبکه‌ای از دانسته‌های پیشین ما ارتباط برقرار کنند. همان قدر که بیداری و هوشیاری برای یادگیری و به خاطر سپردن مطالب جدید اهمیت دارد، خواب عمیق نیز برای نهادینه کردن محتوای فراگیری‌های جدید مهم است. سلول‌های عصبی مغز با فعال شدن دوباره در خواب آموخته‌ها را تکرار و به صورت درازمدت ضبط می‌کنند. برای تقویت حافظه خود به فعالیت‌های پیچیده نیاز ندارید و تنها با انجام کارهای ساده زیر می‌توانید حافظه خود را تقویت کنید:
۱ـ یادداشت برداری یکی از موثر‌ترین راهکار‌ها برای تقویت حافظه و یادگیری به حساب می‌آید.
۲ـ نقاشی کنید. کشیدن تصویر، ذهن شما را مجبور به توجه به جزئیات می‌کند و حتی حرکت دست شما در هنگام کشیدن تصویر موضوع مورد مطالعه، در فرآیند تقویت حافظه موثر است.
۳ـ پیدا کردن رابطه خود با خاطرات و رویدادها، بهترین استراتژی یادآوری و تقویت حافظه است.
۴ـ بستن چشم‌ها واقعا به شما کمک می‌کند تا خاطرات را بیاد بیاورید. ۴۰ ثانیه تکرار و بازخوانی خاطره می‌تواند کلیدی برای یادآوری دائمی خاطره باشد. هر چه فعالیت فیزیکی که هنگام یادآوری خاطره انجام می شود، با خاطره مورد نظر مرتبط‌تر باشد، جزئیات بیشتری می‌توانند به یاد بیاورند.
۵ـ پابرهنه دویدن بیشتر از با کفش دویدن باعث بهبود حافظه می‌شود. در زمان پابرهنه دویدن، درخواست‌های بیشتری به مغز ارسال می‌شود، برای مثال لازم است که شما از سنگ‌ها و هر چیز دیگری که ممکن است به پایتان آسیب بزند دوری کنید.
۶ـ با دستخط خود بنویسید، بازخورد حاصل از نوشتن با دست، در کنار حس لمس کاغذ و خودکار، به یادگیری و تقویت حافظه افراد کمک می‌کند.
۷ ـ وزنه بلند کنید، یک تمرین با وزنه می‌تواند فوراً حافظه بلند مدت شما را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.
۸ـ حفظ تعادل هنگام پیاده روی بر روی جدول کنار خیابان و پیدا کردن مسیر در بین موانع، تا ۵۰ درصد بر حافظه در حال کار شما تاثیر مثبت دارد.
۹ـ کسی که مشغول یادگیری پیانوست، اگر آنچه که در روز یاد گرفته را در خواب عمیق خود دو باره بشنود، بهتر فرا خواهد گرفت.
۱۰ـ آیا واقعا یادگیری در خواب امکان‌پذیر است؟ وقتی می‌خوابیم چه اتفاقی برای مغز ما می‌افتد؟ در زمان‌هایی از خواب شبانه، فعالیت‌های مغز ما کاهش می‌یابد و بیشتر زمان در فازی به نام «« خواب موج آهسته »» قرار دارد و دانشمندان معتقدند در فاز خواب موج آهسته، برخی از خاطرات و یادآوری‌های کوتاه مدت ما در حافظه‌ی بلند مدت قشر پیشانی ( قسمت جلوی مغز) قرار می‌گیرد، یعنی هر چه زمان خواب موج آهسته‌ی ما بیشتر باشد، امکان یادگیری توانایی‌های جدید و به خاطر سپردن موارد مهم‌تر بیشتری وجود دارد. خواب عمیق مرحله‌ای از خواب با امواج مغزی کند است. فرآیند یادگیری در خواب ، برای مواردی است که متکی به صدا هستند، در تثبیت حافظه امواج بلند و آهسته نقش ویژ‌ه‌ای بر عهده دارند. این امواج را می‌توان یا از طریق اصواتی با ریتم مشابه یا چسباندن برخی الکترودها بر پیشانی تحریک کرد، که از این راه می‌توان کارایی حافظه را بالا برد.
۱۱ـ دویدن باعث می‌شود پروتئینی در بدن تولید شود که رد آن را می‌توان به طور مستقیم از ماهیچه‌ها به مغز پیدا کرد و در نتیجه آن وضعیت حافظه بهبود می‌یابد. بررسی محققان آمریکایی حاکی از آن است که پس از دویدن سطح پروتئین کاتپسین B در خون موش‌ها، میمون‌ها و انسان افزایش می‌یابد. این پروتئین توسط بافت‌های ماهیچه‌ای تولید و به مغز انتقال داده می شود. علاوه بر این، زمانی‌که کاتپسین B به سلول‌های مغز می‌رسد، تولید مولکول‌های مرتبط با نسل سلول‌های مغزی جدید را موجب می‌شود. همچنین بررسی ها نشان داد که موش‌های دونده در انجام تست‌های حافظه عملکرد بهتری از خود نشان می دهند.
۱۲ـ دانشمندان معتقدند مغز ما از یک سیستم برچسب‌گذاری خاصی استفاده می‌کند که براساس آن می‌تواند خاطرات مهم‌تر را از موارد کم اهمیت جدا کند. مواردی که با برچسب « مهم » در مغز ما جای می‌گیرند، مستقیما به
حافظه‌ی بلند مدت می‌روند، در حالی که موارد کم اهمیت با خاطرات بعدی جایگزین می‌شوند. افرادی که در ارتباط با خاطره‌ی خود حتی اگر کم اهمیت هم باشد، صدایی را بشوند، می‌توانند برای مدت بیشتری آن را به یاد بیاورند.
۱۳ـ برای افزایش سرعت عمل در مطالعه و یادگیری، تعیین اهداف جزئی روشن و دقیق برای هر واحد مطالعه ضروری است، یعنی همین طور پشت کتاب درسی ننشینید و یک کتاب درسی مثل فیزیک را بخوانید، بلکه با توجه به سرعت مطالعه ای که از خود سراغ دارید، تعداد صفحات را مشخص کرده و بی درنگ شروع به خواندن کنید و سعی کنید برنامه های مطالعه خود را بر اساس اولویت و تعیین ضرب الاجل انجام دهید. عمیق مطالعه کنید و در بازه های زمانی کوتاه آنرا تکرار کنند.
۱۴ـ خوردن صبحانه کامل و استفاده از میان وعده های غذایی مناسب، بستر لازم برای مطالعه و یادگیری موثر را بوجود می آورند.
منبع : سایت خبری عصر ایران
تدوین : مجتبی یعقوبی